اختلال شخصیت خودشیفته یا Narcissistic Personality Disorder که به اختصار NPD نامیده می شود، یک مشکل سلامت روان است که در آن افراد به طور غیرمنطقی احساس بالایی از اهمیت خود دارند. آنها به توجه بیش از حد نیاز دارند و به دنبال آن هستند و می خواهند مردم آنها را تحسین کنند. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است توانایی درک یا اهمیت دادن به احساسات دیگران را نداشته باشند. اما در پشت این نقاب اعتماد به نفس شدید، از ارزش خود مطمئن نیستند و به راحتی از کوچکترین انتقادی ناراحت می شوند.
اختلال شخصیت خودشیفته در بسیاری از زمینه های زندگی مانند روابط، کار، مدرسه یا مسائل مالی مشکلاتی ایجاد می کند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی ممکن است به طور کلی ناراضی و ناامید باشند وقتی که به آنها لطف یا تحسین خاصی که معتقدند سزاوار آن هستند داده نمی شود. آنها ممکن است روابط خود را مشکل دار و ناکامل بدانند و سایر افراد از بودن در کنار آنها لذت نبرند.
درمان اختلال شخصیت خودشیفته حول محور گفتار درمانی است که روان درمانی نیز نامیده می شود.
اختلال شخصیت خودشیفته مردان را بیشتر از زنان مبتلا می کند و اغلب در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود. برخی از کودکان ممکن است ویژگی های خودشیفتگی را نشان دهند، اما این معمولاً برای سن آنها معمول است و به این معنی نیست که آنها به زندگی با اختلال شخصیت خودشیفته ادامه خواهند داد.
علائم اختلال شخصیت خودشیفته و شدت آنها می تواند متفاوت باشد. افراد مبتلا به این اختلال می توانند:
به طور غیرمنطقی احساس خود بزرگ بینی نسبت به خود داشته باشند و نیاز به تحسین مداوم و بیش از حد دارند.
احساس کنند که آنها مستحق امتیازات و رفتار ویژه هستند.
انتظار داشته باشند که حتی بدون موفقیت به عنوان برترین شناخته شوند.
کاری کنند که دستاورد ها و استعداد ها بزرگتر از آنچه هستند به نظر برسند.
مشغول تخیلات در مورد موفقیت، قدرت، درخشش، زیبایی یا همسر عالی خود باشند.
باور کنند که آنها از دیگران برتر هستند و فقط می توانند با افراد به همان اندازه خاص وقت بگذرانند یا آنها را درک کنند.
از آنها انتقاد نباید شود و به افرادی که فکر می کنند مهم نیستند نگاه نمی کنند.
انتظار لطف های ویژه را داشته و از دیگران انتظار دارند که بدون اینکه از آنها سوالی بپرسند آنچه را که می خواهند انجام دهند.
از دیگران برای به دست آوردن آنچه می خواهند بهره می برند.
ناتوانی یا عدم تمایل به شناخت نیاز ها و احساسات دیگران.
به دیگران حسادت کرده و باور می کنند که دیگران هم به آنها حسادت می کنند.
متکبرانه رفتار کردن، زیاد لاف زدن و مغرور بودن.
اصرار بر داشتن بهترین ها از همه چیز – برای مثال، بهترین ماشین یا دفتر کار.
در عین حال، افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی در برخورد با هر چیزی که به عنوان انتقاد از نظرشان ایراد می شود، مشکل دارند. آنها می توانند:
زمانی که به رسمیت شناخته نمی شوند یا درمان خاصی دریافت نمی کنند، بی تاب یا عصبانی
شوند.
در تعامل با دیگران مشکلات اساسی دارند و به راحتی احساس حقارت می کنند.
با خشم یا تحقیر واکنش نشان داده و سعی می کنند دیگران را تحقیر کنند تا خود را برتر جلوه دهند.
در مدیریت احساسات و رفتار خود مشکل دارند.
مشکلات عمده ای را در مواجهه با استرس و سازگاری با تغییرات تجربه می کنند.
از موقعیت هایی که ممکن است در آن شکست بخورند کناره گیری کرده یا از آنها اجتناب می کنند.
احساس افسردگی و نوسان خلق و خویی می کنند زیرا آنها به کمال نمی رسند.
احساسات پنهانی از ناامنی، شرم، تحقیر و ترس از افشا شدن به عنوان یک شکست را همراه دارند.
مشخص نیست که چه چیزی باعث اختلال شخصیت خودشیفته می شود. علت احتمالاً پیچیده است. اختلال شخصیت خودشیفته ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد:
محیط – روابط والدین و فرزند با تحسین بیش از حد یا انتقاد بیش از حد که با تجربیات و دستاورد های واقعی کودک مطابقت ندارد.
ژنتیک – ویژگی های ارثی، مانند ویژگی های شخصیتی خاص.
نوروبیولوژی – ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر
عوارض اختلال شخصیت خودشیفته و سایر شرایطی که می تواند همراه با آن رخ دهد عبارتند از:
مشکلات رابطه
مشکلات در محل کار یا مدرسه
افسردگی و اضطراب
سایر اختلالات شخصیتی
یک اختلال خوردن به نام بی اشتهایی
مشکلات سلامت جسمانی
سوء استفاده از مواد مخدر یا الکل
افکار یا رفتار خودکشی
نگارنده نوشتار: دکتر سعید ملیحی الذاکرینی
درصورت تمایل به تعیین وقت مشاوره با دکتر ملیحی اینجا را کلیک کنید.