نابهنجاری
در طبقه بندی اختلالات روانی ، نابهنجاری عبارت است از آشفتگی یا اختلال در کارکردهای رفتاری ، هیجانی ، عاطفی یا شناختی و عقلانی که با بستر فرهنگی فرد ناهمخوان باشد. یکی از معیارهای ابتلا به اختلال روانی بروز علایم و نشانگان اختلال در کارکردهای حسی ، ادراکی ، تفکر ، زبان و گفتار ، عاطفی و هیجانی و اجتماعی مطابق با طبقه بندی اختلالات روانی نظام های دی اس ام یا آی سی دی می باشد.
چهار شاخص اساسی شناسایی نابهنجاری روانی
انحراف و کجروی از هنجارهای عرفی ، قانونی ، نامتعارف بودن ، افراطی گری از مهمترین ویژگی های نابهنجاری روانی است.
تشویش و بهم ریختگی که شامل ناخوشایندی ، نارضایتی ، عصبانیت و حسادت ورزی باشد.
بدکارکردی و ناتوانی در انجام فعالیت ها و عملکرد عاطفی ، شناختی ، رفتاری ، اجتماعی ، شغلی.
خطرناک بودن برای خویش یا دیگران و بروز افکار یا رفتارهای پرخطر نظیر خودزنی ، خودکشی ، دگر کشی ، آسیب رسانی و خشونت ورزی به دیگران ، تکانشوری و بی توجهی به عواقب و نتایج ، غیرقابل کنترل بودن رفتار و هیجانات ، سوء مصرف مواد.
با اینحال بسیار حائز اهمیت است که بدانیم از روی کتاب یا اینترنت نمی توان در خصوص سلامت یا بیماری روانی قضاوت کرد ، بخصوص اینکه به صرف مطالعه یا مشاهده یک نشانه یا علامت به خود یا دیگری نباید برچسب زده شود . و لازم است که به روانشناس متخصص مراجعه نمود.
نشانه / علامت Sign / Symptom
بسیاری از مواقع، هنگام مطالعه مطالبی در مورد مسایل روانشناسی یا روان پزشکی به این موضوع بر می خورید که “نشانه های این اختلال به صورت ذیل است”، یا مثلا “علامت های این اختلال بدین شرح است”. شاید در دید اول دو کلمه نشانه و علامت قابل تمایز نباشد، ولی در تعاریف این دو کلمه متفاوت هستند، هر چند که اغلب به جای هم به کار می روند.
- نشانه: تظاهر عینی یک اختلال مرضی. آن چه که فرد مبتلا به یک اختلال به صورت بالینی نمایش می دهد.
- علامت: تظاهر ذهنی یک حالت مرضی. آن چه که ممکن است از دید فرد معالجه کننده ناپیدا باشد و فرد مبتلا به اختلال از آن آگاه است.
- تفاوت ها : تفاوت نشانه و علامت یک اختلال را می توان به این صورت بیان کرد که، نشانه ها بیش از آن که توسط فرد مبتلا گزارش شوند توسط معاینه گر مشاهده می شوند ولی علامت ها بیشتر توسط فرد مبتلا گزارش می شوند تا این که توسط معاینه گر مشاهده شوند.
درجات شدت اختلال روانی از روان رنجوری تا سایکوز یا روان پریشی
سایکوز: سایکوز (روان پریش) به دسته ای از اختلال های شدید روانی اطلاق می شود که در آن ارتباط بیمار با واقعیت قطع می شود. این افراد به صورت چشمگیری حس واقعیت سنجی آنان مختل شده، نسبت به بیماری خود بصیرت و آگاهی ندارند و در دنیای کاملاً اختصاصی خود به سر می برند. این دسته از اختلال های روانی با توهم، هذیان و افت عملکرد و ناتوانی بارز همراه است. از سایکوزهای مهم می توان به اسکیزوفرنی و اختلال های دوقطبی اشاره کرد.
نوروز: نوروز (روان نژند) به گروهی از اختلال های روانی بدون علل عضوی اطلاق می شود که در آن بیمار بینش قابل ملاحظه ای نسبت به وضع خود دارد، تجربیات فردی، ذهنی و خیال پردازی های خود را با واقعیات محیط خارج در هم نمی آمیزد. رفتار ممکن است شدیدا مختل شود، اما از هم گسیختگی شخصیت وجود ندارد. احساس ناراحت بودن، از یاد بردن نقش اجتماعی خود، پرخاشگری، اختلال خواب، خستگی و ناتوانی در روابط جنسی، سازش با مشکلات، عدم سازگاری، رفتار کودکانه و اضطراب مداوم در افراد روان نژند مشاهده می شود . اضطراب، هیستری، وسواس و فوبیا از انواع نوروز های مهم هستند.
اختلال مرزی: اختلال مرزی (بوردرلاین) توصیف کننده مواردی است که طبقه بندی آن ها به دلیل قرار گرفتن در مرز بین دو طبقه تشخیصی دشوار است. سه مورد عمده برای این اصطلاح وجود دارد، در اولین مورد، اختلال مرزی به عنوان یک طبقه تشخیصی تلقی شده که خصوصیات آن به صورت مبهم تعریف شده ولی مشتمل است بر خشم، اشکال در روابط، و فقدان هویت شخصی. در دومین مورد، اختلال مرزی تظاهر خفیفی از اسکیزوفرنی تلقی می شود و در کاربرد سوم، اصطلاح مرزی به نوعی اختلال شخصیت اطلاق می شود که با روابط بی ثبات، خشم نامتناسب، اختلال هویت، خلق بی ثبات واحساس بی حوصلگی مزمن مشخص می شود.
برخی علایم بیماری های روانی
- تفکر اشتباه
- عدم تمرکز
- افکار خودکشی
- عدم درک اطرافیان
- کاهش میل جنسی
- احساس غم و اندوه
- تغییرات شدید خلقی
- تغییرات عمده در عادات غذا خوردن
- اجتناب از دوستان و فعالیت های اجتماعی
- عصبانیت، خصومت یا خشونت بیش از حد
- مشکلات مربوط به سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
- خستگی زیاد، کمبود انرژی یا مشکل در خوابیدن
- ترس و نگرانی بیش از حد و یا احساس شدید گناه
- عدم توانایی در مواجهه با مشکلات روزمره یا استرس
- هذیان یا جدا شدن از واقعیت برای مثال: پارانویا(بدبینی افراطی)
- توهم درک بدون محرک برای مثال توهم شنیداری، توهم دیداری، توهم لامسه، توهم چشایی
نگارنده نوشتار: دکتر سعید ملیحی الذاکرینی
درصورت تمایل به تعیین وقت مشاوره با دکتر ملیحی اینجا را کلیک کنید.