متاورس(فراجهان)

با توجه به اینکه متاورس یک فناوری نوین محسوب می‌شود، هنوز تحقیقات گسترده‌ای بر روی آن انجام نشده است. اما آنچه تا‌کنون ما می‌دانیم، این است که در حوزه‌ی بازی‌های رایانه‌ای به طور قابل توجهی پیشرفت کرده‌است. بدان معنی که عموم مردم بیشتر جنبه‌ی تفریحی آن را مدّ نظر دارند. در واقع متاورس، نسل بعدی اینترنت است که از محیط‌های مجازی و دستکم، سه بُعدی تشکیل شده‌است و در عین حال نامتمرکز است؛ ولی پایدار.

در این دنیا (فراجهان) ، افراد می‌بایست مجهز به بلندگوهای واقعیت مجازی و عینک‌های واقعیت افزوده باشند. البته در آینده دستکش‌های واقعیت مجازی و دماغ‌گیرهای واقعیت مجازی نیز به این حوزه افزوده خواهد شد تا گستره‌ی بیشتری از حواس پنج‌گانه را تحت الشعاع قرار دهد! تا کنون شرکت‌های بزرگی بر روی این جستار سرمایه‌گذاری کرده‌اند که بیش از نیمی از آنها بازی‌های رایانه‌ای را هدف قرار داده‌اند. البته در دهه‌های اخیر شرکت‌ها، نرم‌افزارهایی نیز ارائه داده‌اند که کاربردهایی غیر از بازی، همچون تجاری، اقتصادی، ارتباطی، آموزشی داشته است.

به طور کلی وقتی نگاهی از بالا به این جستار می‌اندازیم، شاهد هستیم که ارزآوری و سود، از مهم‌ترین اهداف کنونی شرکت‌های فعال در حوزه‌ی فراجهان است. تا آنجا که ابرشرکتها، مالکیت مجازی کاراکترها (شخصیت‌ها) را با قیمت‌های حیرت‌آوری به فروش گذاشته‌اند. از سوی دیگر اثرگذاری فرهنگی و اِعمال قدرت نیز در چشم‌انداز این شرکتها دیده می‌شود. در مجموع، فعلاً می‌توان گفت فراجهان، بیشتر جنبه‌ی اقتصادی دارد و ابزاری است که کاربردهای مفیدتر آن، یا شناسایی نشده‌اند، و یا اینکه اساساً شرکتها مسیر مثبت خودشان را بسط نداده اند.

پیشتر اشاره داشتیم که این فناوری نوین است. لذا در این زمینه، هنوز پژوهش‌های روانشناخت وسیعی که بتوان آنها را تعمیم داد، صورت نگرفته است. اما برخی تحقیقات حاکی از این است که دست‌کم بازی‌های متاورس، با افسردگی، خشونت و تنها شدن فرد همبستگی معنادار و مثبت دارند. لذا به نظر می‌رسد فراجهان، ریسک فاکتورهای مکنون و یا نامحسوسی، حداقل در حوزه‌ی بازی‌های رایانه‌ای داشته باشد.

اینک پرسش اینجاست، آیا با تمام توصیفهایی که تا کنون در این نوشته ارائه شد، می‌توان کاربردهای قابل تأملی در حوزه‌های مختلف یافت؟

در پاسخ باید گفت؛ این فناوری نیز به مانند سایر فناوری‌ها می‌بایست بررسی شود. معمولاً فناوری‌های نوین ابتداء در بخش‌های‌ نظامی، اقتصادی و سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً به عنوان اهرم‌های فرهنگی و اقتصادی یک کشور دیده می‌شوند. بی‌تردید، تکنولوژی اثرات مخرّبی نیز دارد. اما با گذشت زمان می‌توان قسمت‌های مفید را از قسمت‌های غیرمفید جدا کرد و مورد استفاده قرار داد.