سرطان پستان
نشگانگان اختلالات روانی در بیماران مبتلا به سرطان پستان
تنظیم: امیرحسین داورزنی
زیر نظر استاد دکتر سعید ملیحی الذاکرینی
بیماران مبتلا سرطان، اغلب واکنش های روان شناختی مختلفی که طیف وسیعی از مشکلات تضعیف روحیه و انفعال تا خشم و مشکلات مربوط به حافظه را در بر میگیرد، نشان میدهند. این بیماران اغلب مسایل روان شناختی- اجتماعی مشترکی را تجربه میکنند که به اصطلاح آنها را شش دی[۱](ترس از مرگ،ترس از وابستگی به خانواده همسر یاپزشک،ترس از بدشکلی[۲] یا تغییر در ظاهر و تغییرذهنی از خود که گاهی منجر به فقدان یا تغییر در عملکرد جنسی فرد میشود،ناتوانی مزمن که منجر به تداخل در فعالیت های مربوط به محیط کار، مدرسه و اوقات فراغت میشود، آشفتگی در روابط بین فردی و در نهایت پریشانی یا درد در مراحل نهایی ۸ اوقات فراغت میشود، آشفتگی در روابط بینفردی و در نهایت پریشانی بیماری)می نامند(تاپا،۲۰۱۱). مطالعات نشان داده است که بین ۵۰ تا ۸۵ درصد از بیماران مبتلا به سرطان، به طور همزمان از یک اختلال روانپزشکی رنج می برند.
رایج ترین مشکلات این بیماری
گفته میشود که افسردگی و اضطراب از واکنش های شایع در بیماران مبتلا به سرطان سینه است. محققان، چنین گمانه زنی میکنند که هر چند بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان سینه ملاک های لازم برای افسردگی عمده را برآورده نمی سازند اما، علائم زیرآستانه ای افسردگی در این بیماران بسیار شایع است و احتمالا نیاز به درمان دارد. از سوی دیگر بسیاری از تحقیقات نشان داده است که شش اختلال روانی در بیماران مبتلا به سرطان سینه از شیوع بالایی برخوردار است و نیازمند ارزیابی های دقیق و مداخلات بالینی است سه دسته از این اختلالات واکنش مستقیم نسبت به بیماری است و عبارتند از اختلال سازگاری همراه با افسردگی / اضطراب، افسردگی عمده و دلیریوم.
راهکارهایی برای بیماری
سرطان از جمله بیماری هایی است که با ایجاد تنش های مزمن و اختلالات جسمی، روانی و اجتماعی متعدد، باعث ایجاد اختلال در ویژگی های روانشناختی بیماران می شود. لذا یکی از جوانب مراقبتی در بیماران مبتلا به سرطان، علاوه بر درمان های دارویی و شیمی درمانی، توجه به بهبود و ارتقاء حالات روانشناختی و روان درمانی است (نجف دوست،۱۳۹۸). درمان های طبی و روانشناختی متعددی برای درمان این بیماری وجود دارد. درمان های طبی شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، هورمون درمانی، ایمنی درمانی و درمان هدفمند(داروهایی که با رشد سلول سرطانی تداخل میکنند)(انجمن روانشناسی آمریکا،۲۰۱۵). با این وجود تقریباً همه درمان های طبی موجود اثرات جانبی منفی، مثل ریزش مو، تهوع، خستگی و ناباروری دارند و ممکن است سبب افزایش استرس در زندگی بیماران، دوستان و خانواده آنها شوند. درمان های روانشناختی فردی و گروهی نیز به بیماران جهت مقابله با تشخیص بیماری خود کمک میکنند. برخی از مداخلات روانشناختی بر مهارت های شناختی و رفتاری مدیریت استرس تمرکز دارند، در حالی که برخی دیگر بر فراهم ساختن حمایت اجتماعی و فرصتی برای ابراز هیجانات تمرکز دارند. دریافت حمایت اجتماعی از طرف خانواده و دوستان، پیوستن به گروه های حمایتی و دریافت حمایت هیجانی از طریق مداخلات روانشناختی احتمالا به برخی از افراد مبتلا کمک میکند تا کارکرد روانشناختی خود را افزایش دهند، افسردگی و اضطرابشان را کاهش دهند، درد خود را مدیریت و کیفیت زندگیشان را افزایش دهند(برانون و همکاران،۲۰۱۴). مداخلات روانی اجتماعی دامنه گسترده ای(مثل حمایت روانی اجتماعی، درمان شناختی رفتاری و ابراز هیجان) دارند.آنتونی(۲۰۱۳) معتقد است این مداخلات به لحاظ شناختی طراحی میشوند تا ارزیابی استرس و راهبردهای مقابله ای را تعدیل کنند، به لحاظ رفتاری تنش، اضطراب و درماندگی را از طریق آموزش آرامش، ذهن آگاهی، هیپنوتیزم، یوگا و دیگر تکنیک ها کاهش دهند و به لحاظ بین فردی از طریق بهبود حمایت اجتماعی دریافتی و ارتباط گروهی مهارت هایی شبیه جرئ تورزی و مدیریت خشم را ایجاد کنند. با این وجود یکی از مؤثرترین رویکردهای روانی اجتماعی برای بیماران مبتلا به سرطان مداخلات روانی آموزشی است. مداخلات روانی آموزشی موجود در مداخلات روانی اجتماعی نگرانی های ناشی از ناراحتی را موردتوجه قرار میدهند(ماتسودا،یامائوکا، تانگو، ماتسودا و نیشی موتو) همچنین، مداخلات روانی آموزشی گروهی احساس بلاتکلیفی و درماندگی، ترس از ناشناخته ها و ناراحتی های روانشناختی را کاهش میدهند. آنها دانش بهداشتی و احساس اعتماد را بهبود میبخشند و مقابله و کیفیت زندگی را افزایش میدهند(جونز و همکاران،۲۰۱۱). اثر مثبت مداخلات روانی آموزشی بر افزایش دانش بیماران در مورد بیماریشان، افزایش مهارت های مقابله ای و سازگارانه و تسکین نشانه های منفی گزارش شده است.از دیگر درمان های رایج میتوان به اثربخشی رواندرمانی پویشی کوتاهمدت فشرده (SDTP) بر ارتقاء امید و شادکامی افراد مبتلا به سرطان سینه،اثر بخشی طرحواره درمانی براصلاح خودانگره منفی و…اشاره کرد.
نگارنده نوشتار: دکتر سعید ملیحی الذاکرینی
درصورت تمایل به تعیین وقت مشاوره با دکتر ملیحی اینجا را کلیک کنید.